از مدیریت چالشهای اقتصادی تا هدایت شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران: روایت دکتر صدیف بیکزاده از نقش نمایشگاهها در توسعه تجارت و تولید ملی
برنامههای تحولآفرین برای تبدیل نمایشگاه به هاب تجاری منطقه/ از حمایت تولیدکنندگان تا تقویت بازار داخلی؛ برنامههای راهبردی صنعت نمایشگاهی
صنعت نمایشگاهی در هر کشوری، یکی از ارکان کلیدی توسعه اقتصادی، تجاری و صنعتی محسوب میشود. ایران نیز با دارا بودن موقعیتی استراتژیک در منطقه و ظرفیتهای گسترده تولیدی و تجاری، نیازمند سیاستگذاریهای دقیق و مدیریت هوشمندانه در این حوزه است. در این میان، شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی ایران، بهعنوان اصلیترین متولی برگزاری نمایشگاههای داخلی و خارجی، نقشی حیاتی در توسعه بازارهای صادراتی، معرفی توانمندیهای تولیدی کشور و جذب سرمایهگذاریهای داخلی و بینالمللی ایفا میکند.
دکتر صدیف بیکزاده، که سالها در سطوح مختلف مدیریتی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین وزارت بازرگانی فعالیت داشته، اکنون بهعنوان عضو هیأتمدیره و مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت هدایت و سیاستگذاری در این حوزه را بر عهده دارد. وی که تحصیلات خود را تا مقطع دکتری در رشته اقتصاد با گرایش سیاست و توسعه ادامه داده، در طول دوران فعالیت حرفهای خود، همواره بر موضوعات کلیدی مانند تنظیم بازار، سیاستهای تجاری، حمایت از حقوق مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، و توسعه شبکههای توزیع و تسهیل و رفع موانع تولید تمرکز داشته است.
تجربه او در سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، سازمان بازرگانی استانها، و بخشهای مختلف وزارت صنعت، معدن و تجارت، زمینهای را فراهم کرد تا بتواند چالشهای اجرایی و سیاستگذاری را از زوایای مختلف بررسی کرده و برای رفع موانع، راهکارهای عملی ارائه دهد. در دوران تصدی مسئولیتهای مختلف، از مدیریت تنظیم بازار گرفته تا هدایت ستاد تسهیل و رفع موانع تولید کشور، همواره بر ایجاد تعادل میان منافع بخشهای مختلف اقتصادی و تلاش برای رفع مشکلات تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی تأکید داشته است.
اکنون، با پذیرش مسئولیت مدیرعاملی شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران، فرصتی برای اعمال راهبردهای عملی در جهت توسعه صنعت نمایشگاهی کشور یافته است. نمایشگاهها بهعنوان ابزار مهمی در دیپلماسی اقتصادی و تجاری، میتوانند نقش بسزایی در تحقق اهداف توسعهای کشور ایفا کنند، اما این امر مستلزم برنامهریزی دقیق، توسعه زیرساختها، تعامل مستمر با فعالان صنعت، و بهرهگیری حداکثری از ظرفیتهای موجود است.
در این گفت و گو، دکتر بیکزاده به تشریح تجربیات خود در حوزههای مدیریتی مختلف، چالشها و فرصتهای پیش روی فعالان صنعت نمایشگاهی، نقش نمایشگاهها در برنامههای کلان توسعهای، و برنامههای اجرایی خود برای بهبود و ارتقای ظرفیت نمایشگاه بینالمللی تهران میپردازد و دیدگاه خود را درباره آینده صنعت نمایشگاهی کشور و مسیر پیشرو بیان میکند.
آقای بیکزاده لطفاً در ابتدا برای آشنایی بیشتر مخاطبان کتاب سال صنعت نمایشگاه و به خصوص فعالان صنعت نمایشگاهی کشور، خلاصه سوابق اجرایی و تحصیلی و مدیریتی خود قبل از عهده داری مدیریت شرکت سهامی نمایشگاه بین المللی را بیان بفرمایید:
تحصیلات من در زمینه اقتصاد با گرایش سیاست و توسعه است. در مقطع دکترای اقتصاد تحصیل کردهام و علاقه اصلی من به حوزه اقتصاد و مباحث مرتبط با آن، بهویژه توسعه اقتصادی در بخشهای مختلف، معطوف است. بهطور تخصصی، بر موضوعاتی مانند بازار، نوسانات قیمتی و مدلها و الگوهای مرتبط با تلاطمهای قیمت در اقتصاد تمرکز داشتهام.
از سال ۱۳۸۰ فعالیت حرفهای خود را در وزارت بازرگانی آغاز کردم و در حوزه شبکههای توزیع، نظارت بر قیمتها و توزیع کالاها و خدمات مشغول به کار شدم. پس از ادغام سازمان حمایت، بهعنوان نیروی این سازمان در دو حوزه کلیدی فعالیت داشتم: حمایت از حقوق مصرفکنندگان و حمایت از حقوق تولیدکنندگان. این حوزهها از چالشهای جدی برخوردارند، چرا که گاهی میان حقوق مصرفکننده و تولیدکننده تضاد منافع ایجاد میشود، و ایجاد تعادل میان این دو فرایندی پیچیده و دشواری است و در آن دوره، تمام سعی خود را برای مدیریت هرچه بهتر این موضوع به کار گرفتم.
پس از فعالیت در سازمان حمایت، تجربه کاری در سازمان بازرگانی استان را نیز کسب کردم. در آن زمان، سیاستگذاریها در ستاد انجام میشد و اجرای آنها بر عهده استانها بود. یکی از این استانها، اردبیل، محل تولد من بود که بنا به دلایلی به آنجا منتقل شدم. مأموریت بنده در حوزه بازرگانی استان شامل بخشهای بازرگانی داخلی و خارجی، نظارت و بازرسی بود. در این مدت، با ادغام وزارت بازرگانی و وزارت صنایع و معادن، ما از اولین گروههایی بودیم که این تغییرات را در استان اجرا کردیم. با عهده داری، مسئولیت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل، از نزدیک با چالشهای اجرایی واحدهای تولیدی مواجه شدم و در میدان عمل، مشکلات آنها را لمس کرده و برای رفع آنها تلاش میکردم.
با پایان ماموریتم در استان اردبیل به ستاد وزارتخانه بازگشتم و در بخش بازرگانی داخلی، دفتر امور اقتصادی و سیاستهای تجاری، که در آن زمان تحت معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارتخانه، مشغول به کار شدم. پس از اصلاحات ساختار، دفتر مذکور به به دفتر برنامهریزی، تأمین، توزیع و تنظیم بازار تغییر یافت.
در این دفتر، مسئولیت یکی از حیاتیترین مسائل کشور، یعنی تأمین مایحتاج عمومی مردم و مواد اولیه واحدهای تولیدی را بر عهده داشتم. وظایف ما شامل برنامهریزی، تأمین، توزیع و تنظیم بازار کالاها اساسی و مواد اولیه تولید بود. در مقطعی از این دوران، مسئولیت دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار نیز به بنده واگذار شد.
پس از حوزه تنظیم بازار، دفتر خدمات بازرگانی، بهویژه پس از شوکهای ارزی سال ۹۷ که منجر به نوسانات شدید و تلاطم در برخی از کالاهای بازار شد، نقش مهمی در مدیریت و ساماندهی شرایط ایفا کرد. بنا به صلاحدید مقامات وزارتخانه، در آن مقطع، بنده بهعنوان مدیرکل دفتر خدمات بازرگانی مسئولیت راهبری شبکه های توزیع کالاها را بر عهده داشتم. این حوزه شامل مدیریت شبکههای پخش، زنجیرههای توزیع، فروشگاههای زنجیرهای و همچنین تخصیص و تأمین ارز برای کالاهای اساسی بود. با وجود فشارهای اقتصادی با اقدامات ساماندهیشده و سیاستهای اجرایی مؤثر توانستیم شرایط را بهخوبی مدیریت کنیم.
پس از فعالیت در دفتر خدمات بازرگانی و با تغییرات ایجادشده در دولت، حوزه معاونت بازرگانی وزارتخانه به بنده واگذار شد. این مسئولیت علاوه بر دفتر خدمات بازرگانی، شامل مرکز امور اصناف و بازرگانان، دفتر برنامهریزی، تأمین، توزیع و تنظیم بازار بود که با تغییرات ساختاری در وزارت صنعت، معدن و تجارت، برخی از این حوزهها ادغام یا حذف شدند.
بر اساس تصمیمات مدیران ارشد وزارت صمت، بهعنوان دبیر ستاد تسهیل و رفع موانع تولید کشور منصوب شدم. این ستاد درواقع نقش اورژانس واحدهای تولیدی را ایفا میکرد و به بیش از ۲۰۰ نوع مشکل مختلف که صنایع با آنها مواجه بودند، رسیدگی میکرد. ساختار این ستاد شامل یک نهاد مرکزی در سطح ملی و کارگروههای استانی به ریاست استانداران بود. همچنین مدیران کل صنعت، معدن و تجارت استانها به همراه نمایندگان سایر دستگاههای اجرایی در این کارگروهها عضویت داشتند.
در این ستاد، مشکلات واحدهای تولیدی بهصورت موردی و زیربنایی بررسی و رفع میشد. این حوزه ها شامل صنعت، معدن، تجارت، کشاورزی، گردشگری و سایر بخشهای مرتبط بود که تمامی موضوعات مرتبط با تولید و توسعه اقتصادی بهطور جامع راهبری میشدند.
اوایل سال ۱۴۰۲، بهعنوان عضو هیأتمدیره نمایشگاه بینالمللی منصوب شدم و همکاری خود را با شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی آغاز کردم. این مدت، بخشهایی از برنامههای نمایشگاهی را پیش بردیم و طی ماههای اخیر، با توجه به نظر مقامات ارشد وزارتخانه، مسئولیت مدیرعاملی نمایشگاه نیز به بنده محول شد که در نهایت این مسیر را طی کردیم و به نقطه فعلی رسیدیم.
در دوره عضویت در هیأتمدیره شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی، شما بیشتر بر سیاستگذاری تمرکز داشتید. بهعنوان مدیرعامل نمایشگاه، اکنون مستقیماً درگیر امور اجرایی هستید. این تغییر نقش چه تأثیری بر رویکرد و تصمیمگیریهای شما گذاشته است؟
در دوره عضویت در هیأتمدیره، وظایف مشخصی بر عهده داشتیم که عمدتاً به سیاستگذاری و تعیین مسیرهای کلان در حوزه نمایشگاهی مربوط میشد. در این جایگاه، بیشتر درگیر تصمیمگیریهای کلان و تدوین راهبردهای اجرایی بودیم و بر اساس شرح وظایف، کمتر به مسائل اجرایی ورود میکردیم. مشکلات اجرایی معمولاً از سوی مدیرعامل نمایشگاه مطرح میشد و در جلسات هیأتمدیره، برای رفع چالشهای زیربنایی، همفکری و تصمیمگیری صورت میگرفت.
سطح و میزان دخالت در امور اجرایی، تفاوت قابلتوجهی با وظایف هیأتمدیره دارد. بهطور کلی، قدرت اجرایی و پیادهسازی سیاستها در اختیار مدیرعامل است و هیئتمدیره نقش نظارتی و راهبردی ایفا میکند. بااینحال، من نیز در کارگروهها و کمیتههای مختلف مشارکت داشتم و در حد توان، در بخشهای اجرایی کمک میکردم. تجربه عملی و ورود به جزئیات اجرا، درک ملموستری از چالشها ایجاد میکند؛ چراکه بسیاری از مسائل زمانی آشکار میشوند که فرد مستقیماً درگیر فرآیندهای اجرایی باشد.
در دوره عضویت در هیأتمدیره، برخی مشکلات و موانع حوزه نمایشگاهی را از نزدیک مشاهده کرده و برای بهبود شرایط، پیشنهاداتی ارائه میکردیم. برخی از این پیشنهادات اجرایی میشد و برخی دیگر، به دلایل مختلف، امکان تحقق نداشتند. بااینحال، نگاه جامع ما به مسائل نمایشگاهی در تهران و استانها، نیاز به برنامهریزی دقیق را نشان میداد تا با بهرهگیری از نقاط قوت و به حداقل رساندن نقاط ضعف، رسالت اصلی نمایشگاهها محقق شود.
رسالت و نقش نمایشگاهها در تحقق برنامههای کلان، از جمله برنامه پنجساله هفتم توسعه، چیست؟
نمایشگاهها به عنوان یکی از ابزارهای مهم اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، نقش کلیدی در انتهای زنجیره ارزش اقتصادی ایفا میکنند. این رویدادها نهتنها بستر مناسبی برای عرضه کالاها و خدمات فراهم میکنند، بلکه زمینهساز توسعه صادرات، تقویت بازار داخلی، و ایجاد فرصتهای جدید برای واحدهای تولیدی و خدماتی هستند. برگزاری نمایشگاهها در سطوح ملی و بینالمللی باعث تسهیل تعاملات تجاری، تقویت ارتباطات بازرگانی، و ارتقای جایگاه برندهای داخلی در بازارهای جهانی میشود.
در چارچوب برنامههای کلان توسعهای کشور، از جمله برنامه پنجساله هفتم، نمایشگاهها میتوانند به تحقق اهداف متعددی کمک کنند. از جمله این اهداف میتوان به افزایش تولید ناخالص داخلی، بهبود تراز تجاری، ایجاد فرصتهای شغلی پایدار، توسعه صنایع دانشبنیان، و گسترش بازارهای صادراتی اشاره کرد. برنامه پنجساله هفتم توسعه، نیازمند بهکارگیری راهبردهای مؤثر در حوزه بازاریابی و تجارت بینالملل است. نمایشگاهها در این راستا بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای تسهیلکننده تجارت، میتوانند نقش بسزایی در دستیابی به این اهداف ایفا کنند.
یکی از مهمترین مزایای برگزاری نمایشگاهها، امکان برقراری ارتباط مستقیم میان تولیدکنندگان، عرضهکنندگان، و مصرفکنندگان است. این ارتباط مستقیم منجر به شناخت بهتر نیازهای بازار، بهبود کیفیت محصولات و خدمات، و افزایش سطح رقابتپذیری شرکتها میشود. همچنین، نمایشگاهها به شرکتهای دانشبنیان و استارتاپها این فرصت را میدهند که نوآوریهای خود را به نمایش بگذارند و سرمایهگذاران بالقوه را جذب کنند.
علاوه بر این، نمایشگاهها میتوانند بهعنوان بستری برای انتقال دانش و تجربه، توسعه همکاریهای بینالمللی، و جذب سرمایهگذاریهای خارجی عمل کنند. در اقتصاد جهانی امروز، که رقابت بسیار شدید است، کشورهایی که بتوانند با استفاده از ابزارهایی نظیر نمایشگاهها، برندهای ملی خود را در سطح بینالمللی معرفی کنند، از مزیتهای اقتصادی بیشتری برخوردار خواهند شد.
بنابراین، تحقق اهداف در این زمینه، مستلزم برنامهریزی دقیق در برگزاری نمایشگاههای تخصصی و بینالمللی، تقویت زیرساختهای نمایشگاهی، حمایت از مشارکت فعال بخش خصوصی، و توسعه دیپلماسی اقتصادی از طریق این رویدادها است.
در دوران مسئولیت شما بهعنوان مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی جمهوری اسلامی ایران، جلسات متعددی با متولیان تشکلهای مختلف صنعت نمایشگاهی برگزار شده است، این تعاملات چه تأثیری بر توسعه صنعت نمایشگاهی و حل چالشهای آن داشت؟
برای درک صحیح از وضعیت فعلی، گذشته و حتی پیشبینی آینده صنعت نمایشگاهی، ضروری است که نظرات ذینفعان و تمامی افرادی که در این زنجیره فعال هستند، مورد بررسی قرار گیرد. این امر از طریق برگزاری جلسات، نظرسنجیها و گفتوگوهای مستمر امکانپذیر است.
در این خصوص، بخش قابلتوجهی از زمان خود را به تعامل با تشکلها، نهادها و افراد فعال در این حوزه اختصاص دادم. جلسات متعددی با انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه، انجمن غرفهسازان، انجمن سایتداران و حتی انجمنهای تولیدی برگزار شد. این تعاملات نهتنها در حوزه نمایشگاهها، بلکه برای رویدادهای خاص نیز صورت گرفت.
هر یک از این انجمنها بهعنوان نهادهای تخصصی، نقش مهمی در صنعت نمایشگاهی ایفا میکنند و اعضای آنها، چه بهعنوان برگزارکننده، چه مشارکتکننده، از سرمایههای اجتماعی ارزشمند این صنعت محسوب میشوند. جمعآوری دیدگاههای این گروهها، نقشی کلیدی در بهبود فرآیندهای نمایشگاهی و توسعه صنعت دارد.
چه اقداماتی برای بهرهگیری حداکثری از ظرفیتهای موجود کارکنان و کارشناسان شرکت سهامی نمایشگاهها در نظر گرفته شده است و این اقدامات چگونه به پایداری و موفقیت این صنعت کمک میکنند؟
کارکنان نمایشگاه، از پایینترین رده تا بالاترین سطح مدیریتی، و افرادی که بازنشسته شدهاند، همگی بخشی از بدنه و سرمایه این صنعت هستند.
هر یک از این افراد گنجینهای از دانش، شناخت، مسائل و چالشهای این حوزه را با خود دارند، دانشی که بهعنوان سرمایه صنعت نمایشگاهی شناخته میشود. این دانش در بخشهای مختلفی از این صنعت وجود دارد؛ برخی از آنها مستندسازی شدهاند، اما بسیاری نیز بهصورت نانوشته باقی ماندهاند. در این میان، هم نقاط قوت قابلتوجهی داریم و هم چالشهایی که باید به آنها پرداخته شود.
در کشور ما افراد برجستهای در صنعت نمایشگاهی فعالیت داشتهاند، برخی از آنها حتی در اتحادیه جهانی نمایشگاههای بینالمللی (UFI) صاحبنظر بوده و ایده شان در زمینه روز جهانی صنعت نمایشگاهی بهکار گرفته شده است. بسیاری از ایدهها و ابتکاراتی که مسیر این صنعت را شکل دادهاند، توسط همین فعالان و متخصصان داخلی مطرح و هدایت شدهاند.
این نشان میدهد که ما از یک نیروی انسانی غنی و توانمند در شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی برخورداریم، اما بهرهگیری حداکثری از این ظرفیتها، تقویت داشتههای موجود و خلق امکانات و فرصتهای جدید برای رشد نیروی انسانی موضوعاتی هستند که باید در اولویت برنامهها قرار گیرند. بیتردید، حرکت در این مسیر یکی از اهداف اساسی ما خواهد بود.
ما باید به یک سازمان یادگیرنده دائمی تبدیل شویم. یادگیری نقطه پایانی ندارد که بگوییم به اوج دانش یا بهترین سطح خدمات در صنعت نمایشگاهی رسیدهایم. این مسیر همواره ادامه دارد، زیرا صنعت نمایشگاهی بهطور مداوم در حال تحول است. با ورود فناوریهای جدید، گسترش هوش مصنوعی و حرکت سریع بهسوی دیجیتالی شدن، ضروری است که خدمات خود را متناسب با این تغییرات توسعه دهیم.
پایداری و موفقیت ما در گرو بهرهگیری حداکثری از ظرفیتهای موجود، احیا و تقویت منابع مستهلکشده و بهکارگیری تمامی امکانات در دسترس است. تنها در این صورت میتوانیم فضایی پویا و کارآمد برای صنعت نمایشگاهی ایجاد کنیم و به رشد و ارتقای فعالان این حوزه در زنجیره نمایشگاهی کمک کنیم.
همانطور که مستحضر هستید برگزاری با کیفیت یک رویداد نمایشگاهی مستلزم آن است که برگزار کننده بتواند بسترهای لازم برای وقوع رویدادهای جانبی اعم از همایشهای کارشناسی، کارگاههای آموزشی، نشستهای تجاری با حضور هیأتهای داخلی و خارجی را فراهم کند که انجام این کارها منابع مالی نیاز دارد. با توجه به رویکرد جامع شما نسبت به صنعت نمایشگاهی و تلاش برای حمایت از فعالان این حوزه در شرایط دشوار اقتصادی و بینالمللی، چه تدابیر و برنامههایی در نظر گرفتهاید تا ضمن حفظ پایداری این صنعت، توان برگزارکنندگان را برای برگزاری با کیفیت رویدادها تقویت کنید.
دیدگاه و رویکرد ما این است که اگر فعالان صنعت نمایشگاهی به هر دلیلی نتوانند از این فضا بهرهمند شوند، صنعت نمایشگاهی با مشکلات جدی روبهرو خواهد شد. به همین دلیل، ما بهطور جامع به کل صنعت نگاه میکنیم. در شرایطی که فعالان این حوزه با چالشهای متعدد داخلی و بینالمللی و فشارهای بیرونی در صنعت و اقتصاد کشور مواجه هستند، تلاش داریم تا از آنها حمایت کنیم. ما بهدنبال این هستیم که بهویژه افرادی که در این شرایط سخت فعالیت میکنند، توانمندتر شوند. به همین منظور، مصوبات مجمع عمومی ما بهگونهای است که انعطاف لازم را در اجرا داشته باشد و در مواقع خاص، مانند آسیبدیدگی مجری، بتوانیم از طریق حمایت های لازم به آنها کمک کنیم. ما هیچگاه خود را از بدنه صنعت نمایشگاهی جدا نمیبینیم و باور داریم که پایداری و موفقیت در ارائه خدمات ما، وابسته به این است که فعالان این صنعت بتوانند از این حوزه بهطور مناسب بهرهبرداری کنند.
از سوی دیگر، ما برنامه مشخصی برای کاهش هزینههای برگزاری نمایشگاهها داریم، هم در زمینه ارائه حمایت های لازم و هم در کاهش هزینههای برگزاری. با توجه به اینکه این بستر متعلق به شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی است، قصد داریم با بهرهگیری از فناوریهای موجود، هزینهها را به حداقل برسانیم.
برای مثال، به جای استفاده مداوم از موکت برای پوشش کف سالنها که هزینه قابلتوجهی در اجرا دارد، میتوان از گزینههایی مانند کفپوش اپوکسی یا سایر روشهای بهینه بهره برد. این رویکرد نهتنها هزینههای اجرایی نمایشگاه را کاهش میدهد، بلکه به بهبود کیفیت خدمات نمایشگاهی نیز کمک میکند. علاوه بر این، در تلاش هستیم تا با اتخاذ روشهای نوین، سایر هزینههایی را که فشار مضاعفی بر مشارکت کنندگان و مجریان نمایشگاهی وارد میکنند، کاهش دهیم.
ما بر این باوریم که کیفیت نیازمند سرمایهگذاری است و نباید آن را صرفاً یک هزینه تلقی کرد. برای ارائه خدمات نمایشگاهی در سطح بینالمللی، سرمایهگذاری امری ضروری است، چراکه این هزینه در نهایت به مجموعه بازمیگردد و به رشد اقتصاد کشور کمک میکند.
برای مثال، اعتقاد ما بر این است که با تسهیل شرایط، از حضور گسترده کسبوکارهای دانشبنیان و استارتاپها در نمایشگاهها حمایت کنیم، چراکه آینده اقتصاد کشور را رقم میزنند. همچنین، باید توانمندی و ظرفیت این واحدها را تقویت کنیم تا بتوانند بهطور مؤثر در بازارهای داخلی و بینالمللی فعالیت داشته باشند.
دو رویکرد وجود دارد: نخست، انتظار برای بهبود شرایط، و دوم، توانمندسازی خود برای فعالیت در هر شرایطی. از یک سو، دولت باید فضای کسبوکار در صنعت نمایشگاهی را رونق دهد، و از سوی دیگر، صنعت نمایشگاهی باید با استفاده از ابزارهای بازاریابی، توانمندیهای خود را افزایش داده و با شناسایی چالشها، راهکارهای مناسبی برای مقابله با آنها بیابد. این امر، حضور حداکثری واحدهای تولیدی داخلی و خارجی را تسهیل میکند.
البته نگاه ما نباید محدود به داخل کشور باشد، بلکه باید بر حضور در رویدادهای مهم بینالمللی، بهویژه در کشورهای هدف صادراتی، تمرکز کنیم. در مدت کوتاه مسئولیتم، فعالیتهایی در حوزه آسیا، آفریقا و آسیای میانه آغاز شده که نمونه آن، همکاری اخیر با مرکز تجاری سنگال است. این کشور، باوجود اقتصاد کوچک خود، عضو سازمان تجارت جهانی است و میتواند دروازه ورود فعالان اقتصادی ایران به آفریقا، بهویژه غرب این قاره باشد.
ما نباید از هیچ ظرفیت و فرصتی بهراحتی عبور کنیم. باوجود چالشهای موجود، باید همزمان با تسهیل شرایط، مهارتهای لازم را کسب کنیم تا بتوانیم در شرایط دشوار نیز حضور مؤثری در بازارهای بینالمللی داشته باشیم.
با توجه به اهمیت محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران بهعنوان بزرگترین قطب نمایشگاهی کشور و شناخته شدهترین برند نمایشگاهی ایران در سطح بینالمللی، چه برنامههای مشخصی برای توسعه و نوسازی زیرساختهای آن در نظر گرفتهاید؟ آیا امکان بهرهبرداری از منابع درآمدی این سایت برای نوسازی آن وجود دارد؟
در حوزه توسعه زیرساختهای نمایشگاهی، بدون شک سالنهای موجود و فضای نمایشگاهی نیازمند نوسازی و بازسازی هستند. ما باید بهطور جدی این روند را دنبال کنیم تا امکانات این سایت نمایشگاهی را متناسب با استانداردهای روز ارتقا دهیم.
برای تحقق این هدف، تنها دو منبع تأمین مالی در اختیار داریم: نخست، درآمدهای داخلی شرکت، و دوم، جذب سرمایه از بخش خصوصی. ما برنامهریزی کردهایم که از هر دو منبع بهره ببریم و در این راستا اقدامات اولیه نیز آغاز شده و در حال پیشرفت است.
هدف نهایی این است که سایت نمایشگاه بینالمللی تهران در سطح کشور به یک هاب تجاری (Trade Center) تبدیل شود؛ مرکزی که علاوه بر فعالیتها و خدمات نمایشگاهی، سایر خدمات از جمله تسهیلات و امکانات رفاهی را نیز شامل شود. این موارد در قالب طرح کالبدی نمایشگاه پیشبینی شدهاند و روند اجرایی آنها بهتدریج در حال انجام است.
رویکرد ما در توسعه زیرساختها مشارکت با بخش خصوصی است، چرا که این بخش نقش کلیدی در اقتصاد کشور ایفا میکند. ازاینرو، به دنبال همکاری نزدیک با سرمایهگذاران خصوصی هستیم. همچنین، هماهنگیهای لازم با سازمان برنامه و بودجه کشور انجام شده تا از هرگونه کمبود منابع برای توسعه زیرساختهای نمایشگاهی جلوگیری شود.
در حال حاضر، پروژههایی برای ایجاد ظرفیتهای جدید نمایشگاهی، توسعه فضاهای پذیرایی، سالنهای همایش و برگزاری رویدادها در دست اقدام است. برخی از این پروژهها تا ایران اکسپو ۱۴۰۴ به بهرهبرداری خواهند رسید. علاوه بر این، فراخوانهایی منتشر شده و مراحل جذب سرمایهگذاری نیز در حال انجام است. تلاش داریم از طریق مدلهای BOT و BOLT زیرساختهای نمایشگاهی را تقویت کنیم و زمینه رشد و توسعه هرچه بیشتر این صنعت را فراهم آوریم.
مهمترین طرحهایی که در کوتاه مدت مثلاً در سال آینده میتوانیم به اجرای آنها در محل دائمی نمایشگاه بینالمللی تهران امیدوار باشیم، کدام است؟
طرحها و برنامههای ما ابعاد مختلفی دارد و شامل هر دو بخش سختافزاری و نرمافزاری میشود. علاوه بر ایجاد زیرساختهای لازم، نیازمند ساماندهی حوزههای گوناگون نیز هستیم.
نمایشگاههایی که برگزار میشوند، دادههای تجاری ارزشمندی تولید میکنند و این دادهها مبنای برنامهریزیهای بازاریابی و توسعه کسبوکار بسیاری از واحدهای تولیدی قرار میگیرند. در این راستا، از مرحله ثبتنام و رجیستری گرفته تا جمعآوری اطلاعات مشارکتکنندگان و اجرای نظرسنجیها، همه در بستر نرمافزاری مدیریت میشوند. توسعه اپلیکیشنهای کاربردی و نرمافزارهای اختصاصی نمایشگاهی نیز نقش مهمی در بهبود فرآیندها و افزایش بهرهوری این رویدادها دارد.
یکی از برنامههای اصلی ما، توسعه و برگزاری نمایشگاههای مجازی است که میتوانند بهصورت آنلاین یا آفلاین اجرا شوند. بهرهگیری از این ظرفیت فناورانه به ما امکان میدهد تا رویکردهای نوینی در برگزاری نمایشگاهها دنبال کنیم.
همچنین، ارائه خدمات متنوع به مشارکتکنندگان و بازدیدکنندگان از اولویتهای ماست. احصاء و اقدامات جهت اجرا در دستور کار است.
در حوزه تبلیغات، بر تنوعبخشی و استفاده از روشهای نوین تأکید داریم. از تبلیغات محیطی گرفته تا بهرهگیری از ابزارهای دیجیتال، استرابوردها و تلویزیونهای نمایشگاهی، همه در برنامههای اجرایی ما پیشبینی شده است.
علاوه بر این، به بهبود ساختار سالنها، کیفیت کفپوشها، استانداردهای حضور شرکتکنندگان و طراحی سیستمهای غرفهسازی نیز توجه ویژهای شده است. همچنین، ایجاد بسترهای اینترنتی مناسب در فضای نمایشگاه از دیگر اقداماتی است که برای ارتقای تجربه شرکتکنندگان در نظر گرفتهایم.
ما زیرساختهای مخابراتی را تقویت و آماده بهرهبرداری کردهایم. بسیاری از سالنهای ما به فیبر نوری مجهز شدهاند و در سال ۱۴۰۴ برنامهریزی کردهایم تا پوشش حداکثری را در این حوزه فراهم کنیم.
در زمینه انرژی، با چالش ناترازی برق و سایر منابع مواجه هستیم. برای مدیریت این مسئله، پروژههایی در دست اجرا داریم که با استفاده از ژنراتورها و بهرهگیری از انرژی خورشیدی، میزان نوسانات را به حداقل برسانیم. در این راستا، اولین طرح ۱۰۰ کیلوواتی سولار پنل آغاز شده است و در سال آینده، روشنایی معابر و بخشهای نمایشگاهی عمدتاً از طریق انرژی خورشیدی تأمین خواهد شد. هدف ما این است که فضای نمایشگاهی را به سمتی هدایت کنیم که شرکتکنندگان بتوانند فعالیتهای بازاریابی خود را به بهترین شکل انجام دهند.
همچنین، برای مذاکرات تجاری (B2B) فضاهای مناسبی در نظر گرفتهایم تا شرکتکنندگان بتوانند بهراحتی جلسات خود را برگزار کنند. علاوه بر این، بخش ویژهای برای استارتاپها در نظر گرفته شده که شامل دفاتر و فضاهای اختصاصی برای حضور و فعالیت آنهاست. بخشی از این برنامه اجرا شده و بخشی دیگر در حال تکمیل است.
در مجموع، این مجموعه اقدامات و برنامهها با هدف توسعه خدمات نمایشگاهی انجام شده تا شرکتکنندگان در سال آینده تغییرات ایجادشده را بهصورت ملموس تجربه کنند.
با توجه به اهمیت رسانهها در صنعت نمایشگاهی و نقش کلیدی آنها در اطلاعرسانی رویدادهای نمایشگاهی، شما چه برنامههای مشخص و عملیاتی برای حمایت از رسانههای فعال در این حوزه دارید؟ همچنین، چه راهکارهایی برای تعامل مؤثرتر بین رسانهها و فعالان صنعت نمایشگاهی در راستای همافزایی و ارتقای سطح کیفی این صنعت در نظر دارید؟
اگر بخواهیم بدون اغراق سخن بگوییم، صنعت نمایشگاهی را میتوان اقتصاد توجه دانست. این اقتصاد، بهطور ذاتی رسانهمحور است؛ بنابراین، نمایشگاه بدون رسانه و ابزارهای ارتباطی، فاقد معنا و کارکرد است.
رویدادهای نمایشگاهی باید بهطور گسترده، هم در فضای مجازی و هم در بسترهای غیرمجازی، به مخاطبان معرفی و اطلاعرسانی شوند. پیگیری و توسعه این فرآیند امری ضروری است. ما بیتردید از رسانههایی که در حوزه صنعت نمایشگاهی فعالیت میکنند و نقش کلیدی در این صنعت دارند، حمایت میکنیم. در واقع، برگزاری یک نمایشگاه موفق وابسته به حضور رسانههای تخصصی است. ازاینرو، رسانههای دیداری، شنیداری و سایر پلتفرمهای ارتباطی در این حوزه نیازمند توسعه و حمایت هستند و ما نیز تقویت این رسانهها را در دستور کار خود قرار دادهایم.
یکی از برنامههای کلیدی ما، راهاندازی اندیشکدهای برای صنعت نمایشگاهی است تا بهطور تخصصی درباره نمایشگاه و ابعاد مختلف آن، از جمله رسانه، اندیشهورزی شود. هدف ما پیوند رسانه با پژوهش و ایجاد بستری برای انتشار فصلنامههای علمی-پژوهشی و کتابهای مرتبط با نمایشگاه است. این امر به ثبت و انتقال تجربیات ارزشمند فعالان صنعت به نسلهای آینده کمک خواهد کرد.
قطعا حمایت از رسانههای تخصصی یکی از اولویتهای ماست و درعینحال، این رسانهها نیز پشتوانهای برای صنعت نمایشگاهی محسوب میشوند. ما از رسانهها انتظار داریم که همراه و همگام با ما باشند تا با همافزایی و همکاری متقابل، بتوانیم صنعت نمایشگاهی درخور شأن تجارت و اقتصاد کشور ایجاد کنیم.